Waar vakantie naar mijn geboortegrond al niet goed voor is: de misschien wel onontdekte historie van sociale media ligt aan mijn gebruinde voeten: in een mooi Fries kerkje ontdekte ik de link van het ouderwetse poëziealbum naar sociale media. En laat in dat Friese kerkje nu het poëziealbum van mijn voorouders liggen: zelfs zij waren al bezig met social networking!

Poëziealbum

Een tijd geleden vroeg mijn moeder of ze mijn eerste poëziealbum mocht lenen voor een tentoonstelling van Tsjerkepaad. Samen met het album van haar oma, haar moeder, schoonmoeder en haarzelf zou mijn album het tijdsbeeld compleet maken. Afgelopen week kon ik deze historische versjes, gedichtjes en wensen met mams en dochterlief bekijken. Ik was oprecht trots op 118 jaar geschiedenis in de glazen vitrine.

Het poëziealbum is zo’n 400 jaar geleden ontstaan in de Duitse universitaire wereld. Een tijd waar sociale media nog een hele andere betekenis had. De studenten lieten hun bijbels signeren door medestudenten en professoren. Vaak kwam bij de handtekening een kort versje, tekening of een opdracht. Als snel werd de trend door verschillende drukkerijen opgemerkt en werden er bijbels met blanco bladzijden gedrukt. De volgende stap was het drukken van boekjes met alleen blanco bladzijden. Zo’n album was niet alleen een aandenken aan de bezitter, maar had ook een soort netwerk- en cv-functie. De albums werden steeds mooier en prachtig versierd met illustraties en gedichten. Het gebruik wordt dan ook door anderen overgenomen; aristocraten, handelaars en kunstenaars maken ook een eigen album. Het wordt een statussymbool; een uiting van een gerespecteerde vriendenkring en zakelijke relaties. Hier raakt de tijd misschien wel het huidige zakelijk netwerken als in LinkedIn. In het midden van de 19^de eeuw veranderd het uiterlijk van poëziealbum en het belang in de ‘herenwereld’. De dames nemen het over, maken er een album met lieflijkheid en schattige plaatjes van. De verklaring voor de verandering was via de biedemeiersfeer dat de burgerij zich terugtrok in de woningen. Politiek werd een gevaarlijk gespreksonderwerp in die tijd; daarom vluchtte men in de idylle en huislijkheid. Pinterest, Instagram, Snapchat en Facebook raken vadertje tijd aan.

In vogelvlucht een stukje geschiedenis, maar ik zie helder als glas de link met onze huidige sociale media. Back-to-basic, huislijk, persoonlijk, netwerken en contacten verbinden vroegere tijden met de tijd van nu. Is het poëziealbum de eerste aanzet geweest voor social media? In elk geval raken ze elkaar van heel dichtbij.

En zo trots als een pauw sta ik dan voor die vitrine in de kerk. Het album van mijn overgrootmoeder (oerbeppe), twee oma’s (beppe’s), moeder (mem) maakt deel uit van de geschiedenis. Toeval bestaat niet dat ik als social mediagebruiker onderdeel uitmaak van de tentoonstelling. Is het het patroon in onze familie dat we graag deze vorm van sociaal netwerken behouden? Verbinding is er in elk geval; in tijd, historie, communicatiemiddel én familie.